“Met signature journalism verzekeren we onze toekomst”
Juiste mix samenstellen
GerBen, je bent Strategy Director Newsroom bij Mediahuis groep. Beter dan zo’n titel wordt het leven niet. Wat houdt jouw functie precies in?
“(lacht) Ik heb de titel niet zelf verzonnen, voor alle duidelijkheid. Ik denk na over de redacties van de toekomst. Dat is een brede opdracht, maar voor mij is onze journalistiek de kern. Het gaat in de eerste plaats over signature journalism en het behoud van onze diversiteit. Het is fijn om te werken voor een bedrijf dat geloof heeft in onze verschillende merken. We willen meer samenwerken op het vlak van techniek en organisatieprocessen, maar wat inhoud betreft willen we dat onze merken zo uniek mogelijk blijven.”
Signature journalism als basis voor de toekomst, dat klinkt goed. Maar hoe vul je die belofte concreet in?
“Door onszelf de juiste vragen te stellen. Hoe maken we per merk journalistiek die beter is dan die van de concurrentie? Hoe kunnen we uniek zijn? Om daarin te slagen, moet je je DNA kennen. We hebben daar jarenlang over nagedacht voor onze papieren uitgaves, maar in de digitale wereld staan we minder ver. Om digitaal succesvol te zijn, heb je geen 200 verhalen per dag nodig. Maar met welke 10 of 20 maken we het verschil?”
"Signature journalism gaat over de juiste mix van domeinen, in de juiste vorm en in het juiste format. Neem onze homepages: staat daar een min of meer toevallige verzameling verhalen of zit er een plan achter? Stel dat je Het Belang van Limburg vandaag opnieuw zou lanceren, enkel digitaal, zou je dan precies hetzelfde maken als nu? Of verander je de mix? Redacties moeten daarover nadenken. Zit de match met het publiek dat we digitaal al bereiken en willen bereiken goed? Wat leren de data ons? Dat is een bijzonder scherpe oefening, maar als je het goed doet kom je vanzelf uit op een unieke signatuur.”
"Signature journalism vergt een bijzonder scherpe oefening, maar alleen zo kom je tot een unieke signatuur"
Zijn er dingen die we niet meer moeten doen, als we onze uniciteit willen bewaken?
“Absoluut. Ik geloof niet dat we in de toekomst nog het verschil kunnen maken met alleen eerstelijnsnieuws. Voor pure registratie van wat er gebeurt in de wereld om ons heen gaat niemand betalen. Dat vind je overal gratis. We moeten inzetten op unieke verhalen en de juiste mix. Volgens mediastrateeg Thomas Baekdal zorgt die aanpak ervoor dat je vanzelf meer ruimte krijgt voor journalistiek waarmee je je kan onderscheiden van de rest.”
"Je kan dan ook meer inzetten op video en audio, iets waar ons online publiek meer en meer om vraagt. Soms vereist zo’n aanpak ook dat je met iets durft te stoppen. Kijk maar eens kritisch naar de menustructuur van je site. Iets wat drie clicks diep verstopt zit, blijf je daar energie in steken?”
Je spreekt over Baekdal. Wat me opvalt, is dat hij in zijn nieuwsbrieven steeds meer de nadruk legt op het belang van het merk en journalistieke diversiteit. Dat is hoopvol, niet?
“Zeker. Baekdal zegt dat een sterk merk bijdraagt tot vertrouwen in onze journalistiek. Hij ziet dat in schril contrast met een wereld waarin fake news en AI vrij spel krijgen. Een nieuwstitel is gebouwd op stevige fundamenten, heeft een duidelijk profiel en er zitten mensen achter. Sommigen denken dat een merk onbelangrijk is geworden, maar het tegendeel is waar.”
“(wordt enthousiast) We moeten de kracht van onze diversiteit omarmen en sterker onderstrepen. De kern van ons product en ons onderscheidende vermogen moeten centraal staan. We hebben niet allemaal een aparte app nodig, of zes verschillende tools om online kaartjes te maken. De inhoud zal het verschil maken. Kijk maar naar Spotify. Het echte succes komt door Taylor Swift en Chopin en alles ertussenin, niet door de techniek.”
Gazet van Antwerpen volgt het geld van Antwerpse drugsmaffia
De hand van Antwerpse criminelen in de vastgoedmarkt van Dubai is veel groter dan we dachten. Dat blijkt uit gegevens die Gazet van Antwerpen-misdaadjournalisten Sam Reyntjens en Joris Van der Aa te pakken kregen en enkele scherpe details bevatte. De afgelopen jaren kochten en verkochten Antwerpenaars er bijna een half miljard euro aan villa’s en appartementen. Een Belgisch jongetje van 1 jaar en 11 dagen kocht in april 2020 een exclusieve villa in District One. Het stulpje met een bewoonbare oppervlakte van ongeveer 200 vierkante meter kostte ongeveer 15 miljoen euro.
Maar het onderzoek leverde ook inzichten op over de economische realiteit die achter een lijn coke zit. De reeks brengt in beeld waar het mogelijk wel pijn kan doen bij de drugsmaffia: hun geldstromen. Bovendien blijkt dat ze met hun geld nog extra winst maken door te speculeren op een lucratieve vastgoedmarkt zoals die in Dubai.
De ‘Narco-Immo’-reeks kwam tot stand door lijsten met vastgoedtransacties in Dubai te vergelijken met de door GVA secuur bijgehouden lijst van druggerelateerde vonnissen in Antwerpen. Elke veroordeelde Antwerpse drugscrimineel, zijn familie en vennootschappen werden zo al dan niet gelinkt aan vastgoed in het emiraat. GVA-reporter Greg Van Roosbroeck dook in het leven van de superrijken in Dubai. Hoe ziet het leven in zo’n miljoenenvilla er concreet uit?
Maandenlang speurwerk van Gazet van Antwerpen leverde tien dagen lang portretten, interactieve artikels, video’s en podcasts op over de manier waarop Antwerpse drugscriminelen hun opbrengsten witwassen. Gerichte online en outdoor-marketingacties, zoals een mural tegenover het justitiepaleis in Antwerpen, ondersteunden het nieuws. Het leverde piekdagen op voor de derde grootste krantensite van Vlaanderen met meer dan 600.000 unieke bezoekers en 2,4 miljoen pageviews.
Geen koekjesfabriek
Ik weet dat je kritisch bent over artificiële intelligentie, maar je leidt tegelijk ook een groot project rond de implementatie ervan op onze redacties. Hoe rijm je dat?
“AI kan ons helpen om ons model overeind te houden, door onze processen te verbeteren en efficiënter te maken. Maar ook door onze journalistiek te vertalen of te transformeren naar audio en video. AI zal ongetwijfeld veel voor ons betekenen, we mogen er geen schrik voor hebben. Het zal de journalistiek niet vervangen.”
“Wat AI bijvoorbeeld nooit zal kunnen, is ergens live bij zijn. (zwaait druk met zijn armen) Zie jij het gebeuren dat een AI-tool eropuit trekt en mensen gaat interviewen of verhalen begint te vertellen waarin ons publiek zich kan herkennen? Niet dus. Journalisten zullen die rol behouden.”
"Inhoud zal het verschil maken. Net zoals Taylor Swift en Chopin het succes van Spotify maken"
Veel journalisten zijn er toch niet gerust op. AI is intrigerend, maar we staan er ook heel argwanend tegenover.
“Journalisten zijn meestal geen frontrunners, dat moeten we toegeven. We houden graag vast aan wat we kennen, we willen gewoon lekker verhalen maken. Die mindset zullen we toch moeten bijsturen, maar dat gaat natuurlijk niet vanzelf. Het zal helpen als we AI-tools die ons journalistiek helpen, kunnen integreren in onze dagelijkse processen. We moeten ze in CUE (het nieuwe redactionele systeem van Mediahuis, red.) beschikbaar maken. Willen we AI succesvol toepassen, dan moeten we het een onderdeel maken van ons creatieproces.”
We zijn natuurlijk wel journalisten, we hebben een ethische code waarnaar we moeten handelen.
“Dat spreekt voor zich, we zijn geen koekjesfabriek. Een mens – liefst de originele maker – moet altijd de laatste in lijn zijn wanneer we content produceren. Eigenlijk is dat het enige waarmee de journalist zich zou moeten bezighouden: met de inhoud van zijn unieke verhaal. Waar en hoe het wordt uitgespeeld, daarvan zou hij niet wakker moeten liggen.”
Meer Instagram dan krant
Moeten we niet disruptiever durven gaan? En stoppen met papier?
“Ik denk het niet. Zolang er een publiek is voor de papieren krant en we kunnen dat product leveren, waarom zouden we er dan mee stoppen? Distributieproblemen kunnen wel roet in het eten gooien. Dat merkten we al in België en ook in Nederland bestaat het risico. Vorig jaar ging ik een nacht mee kranten bezorgen met een echtpaar in West-Friesland. Ze vinden amper vervangers als ze een weekje op vakantie willen. Onze distributie is kwetsbaar. We moeten er dus wel voor zorgen dat onze papieren lezers zo snel mogelijk ook digitaal gaan lezen.”
"Journalisten zijn meestal geen frontrunners. Die mindset zullen we toch moeten bijsturen"
Akkoord, maar dan volgt de vraag van een miljoen: hoe gaan we dat doen?
“We onderschatten onze digitale kranten. We kunnen nochtans rekenen op trouwe lezers en lange leestijden. De e-paper gaat echt nog wel een poos mee. Daarnaast werken we aan nieuwe digitale bundels, de bundle of the future. Die gaat dit jaar live bij onze titels. Een mix met een moderne vormgeving, meer Instagram dan krant. Het biedt veel kansen, vooral om onze uitgebreide longtail van content beter te gebruiken en hergebruiken.”
"Lezers zullen in staat zijn om hun eigen verhalenmix samen te stellen en die makkelijk te delen. Je zou zo de weekbundel van je buurvrouw, je burgemeester of de minister kunnen bekijken. Veel dingen presenteren we nu maar kort, een paar uur op de homepage, daarna vallen ze alweer buiten beeld. We make it to forget it. Spijtig, want zo rennen we achter onze staart aan. Dat moet beter, want het is toch de bedoeling dat een abonnee zo lang mogelijk bij ons blijft. Attentietijd is heel belangrijk: hoe meer en hoe langer een lezer leest, hoe meer hij zal willen betalen voor onze journalistiek.”
Attentietijd is belangrijk, dat zal niemand tegenspreken, maar is het genoeg om een abonnee te behouden?
“Zeker niet, daar is meer voor nodig. We mogen ons niet blindstaren op die tijd, maar focussen op de vraag of die gespendeerde tijd de moeite waard is. De ambitie is dat een abonnee elke dag langskomt, maar dan moet die wel waarde voor zijn geld krijgen. Ga je maar een keer per maand naar Netflix, dan blijf je dat dure abonnement ook niet betalen.”
"We doen nu een onderzoek in samenwerking met de universiteiten van Amsterdam en Leuven. Tijd kunnen we exact meten, maar de centrale vraag van het onderzoek is of onze verhalen ook iets toevoegen aan het leven van de lezer. Had het nieuws écht waarde? En kunnen we een model bedenken om dat meetbaar te krijgen?”
“De ambitie is dat een abonnee elke dag langskomt, maar dan moet die wel waarde voor zijn geld krijgen”
Heel interessant. Zie je ook andere verdienmodellen ontstaan, buiten onze eigen platformen?
“Dat is een moeilijke vraag. Afhankelijkheid van anderen, zoals Google of Meta, is gevaarlijk. Anderzijds kunnen we ons moeilijk terugtrekken op een eiland. We hebben externe platformen nodig voor onze branding, bijvoorbeeld. Een nieuw publiek leert ons niet meer kennen via de papieren krant op de keukentafel, maar via andere platformen. Spotify is een prima plek om ons te leren kennen, via onze podcasts.”
In Vlaanderen hebben we een populaire tv-kok, Piet Huysentruyt, die zijn programma altijd eindigt met de vraag: ‘Wat hebben we vandaag geleerd?’. Kan je ons gesprek zo samenvatten, in 3 punten?
“(kijkt verrast) Oei, dat is een moeilijke. Maar goed, ik probeer het. Eén: we moeten heel scherp definiëren wat de juiste mix is. Eerst de mix, dan de clicks. Twee: we mogen niet bang zijn voor AI. Dat moet ons net beter maken dan we al zijn. En drie: doen we dit goed, dan verzekeren we onze toekomst. Ik geloof heilig dat mensen behoefte hebben aan sterke journalistiek en dat ze daarvoor willen betalen.”
