Spoedcursus voor Soros-agenten

Let op voor de waakhond

"Beste progressief-liberale media en oppositie, sorry dat ik het heb overleefd, maar ik ben terug," schreef de Slowaakse premier Robert Fico op Facebook bij zijn terugkeer in functie nadat hij een moordaanslag had overleefd. Met die woorden ontketende hij opnieuw een golf van verbale aanvallen op onafhankelijke journalisten, die hij eerder had bestempeld als "vuil anti-Slowaaks uitschot" en "bloedlustige klootzakken".

Voor Fico zijn de journalisten van mijn krant niets meer dan "een kudde krijsende varkens van George Soros (Hongaars-Amerikaanse voorvechter van de democratie, red.)." Verbale aanvallen van staatsfunctionarissen, politici en trollenlegers op sociale media zijn slechts een van de vele obstakels waarmee onafhankelijke media worden geconfronteerd onder een populistische regering met autocratische neigingen.

Fico ziet publieke media als een verlengstuk van de regering, bedoeld om te rapporteren in plaats van machthebbers te controleren. Sinds zijn aantreden heeft zijn regering dat beleid doorgezet: wetten zijn herschreven, de leiding van de publieke omroep is afgezet en de nieuwe omroep is kwetsbaar voor politieke beïnvloeding.

Daardoor komt de waakhondfunctie grotendeels terecht bij onafhankelijke media zoals SME. Wij blijven de machthebbers in vraag stellen, zelfs wanneer de premier en zijn ambtenaren vragen weigeren te beantwoorden, gegevens achterhouden of basisinformatie niet vrijgeven.

Overheid grootste fake news-bron 

We onderzochten de desinformatiecampagne tegen oppositieleider Michal Šimečka en zijn familie. We legden bloot hoe Telegram een lucratieve inkomstenbron werd voor desinformatieverspreiders en politici. We ontdekten hoe liefdadigheidsacties werden misbruikt om kwetsbare gezinnen op te lichten. We berichtten over de instorting van een groot cardiologisch centrum door de lokale machtsstrijd. Bij verkiezingen, rampen, conflicten en andere grote gebeurtenissen neemt het publiek steevast zijn toevlucht tot SME voor betrouwbare en feitelijke duiding.

Robert Fico weigert al vijftien jaar met SME te spreken, maar stond gretig een interview toe met de Russische propagandiste Olga Skabeeva, die op internationale sanctielijsten staat. Fico’s regering legitimeert schimmige desinformatienetwerken en schildert onafhankelijke journalisten af als staatsvijanden.

Onze aanpak in de strijd tegen desinformatie is veranderd. De grootste bron van fake news is inmiddels de overheid zelf. We reageren niet langer op elke leugen, want dat zou betekenen dat we de staatspropaganda zelf versterken. Als we ons laten meeslepen in een eindeloze reactieve modus, verliezen we onze rol als poortwachter van de waarheid.

Bescherming tegen orbanisering 

Het vraagt steeds meer inspanning om de publieke aandacht op de belangrijkste kwesties te houden. Elke ochtend stel ik mezelf als hoofdredacteur de vraag: welke informatie hebben onze lezers vandaag écht nodig om weloverwogen beslissingen te kunnen nemen?

De uitdagingen waarmee wij worden geconfronteerd, weerspiegelen die waar onze collega's in Hongarije al meer dan tien jaar tegen vechten. Hun ervaring is voor ons een spoedcursus over standhouden tegen vijandige regeringen. Maar autocraten leren ook van elkaar en gebruiken elk hulpmiddel dat de moderne technologie hen biedt.

Daarom moeten we onze verdedigingsstrategieën bespreken. Niet alleen in Slowakije, waar de ‘orbanisering’ dreigt, maar in alle democratieën waar populistische regeringen de persvrijheid ondermijnen.